Jak i po co przeprowadzać audyt energetyczny budynku?

Audyt energetyczny stanowi ocenę istniejącego stanu użytkowania energii w danym obiekcie oraz określa możliwości i środki służące do jego poprawy. Zawiera też także analizę ekonomiczno-energetyczną usprawnień w budynku wraz z wyborem optymalnego zakresu prac modernizacyjnych. Audyt jest to więc podstawa prawidłowej decyzji o podjęciu przedsięwzięć poprawiających efektywność energetyczną obiektu. Audyt energetyczny może stanowić dla właściciela budynku podstawę do ubiegania się o dofinansowanie przedsięwzięć termomodernizacyjnych z funduszy środowiskowych i programów strukturalnych (m.in. programów Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej czy Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko).

Ogólnie rzecz ujmując, prawidłowo przeprowadzony audyt energetyczny z pewnością służy poprawie efektywności energetycznej audytowanej nieruchomości.

Czym jest audyt energetyczny?

Audyt energetyczny budynku to pierwszy krok do zmniejszenia energochłonności budynku. Jest to więc ekspertyza techniczno-ekonomiczna dotycząca użytkowania energii w badanym obiekcie, która zawiera założenia do projektu modernizacji obiektu. Audyt energetyczny jest zdefiniowany w ustawie o efektywności energetycznej i zgodnie z tą ustawą jest obowiązkowy dla pewnej grupy przedsiębiorstw.

Koszt wykonania audytu energetycznego

Analizując oferty firm audytorskich w Polsce można zauważyć, że ceny audytu energetycznego są wyższe od ceny świadectwa charakterystyki energetycznej budynku. Koszt audytu energetycznego zależy oczywiście od wielkości przedsiębiorstwa i poziomu skomplikowania wszystkich procesów zużywających energię elektryczną. Obecnie na rynku ceny kształtują się następująco: 2000 – 4 500 zł — takie kwoty dotyczą zwykle audytów jednoosobowej działalności gospodarczej, o niewielkim zakresie, prowadzonej w małych miastach, 5 000 – 20 000 zł — realny koszt audytu energetycznego w średniej wielkości firmie. Jednak koszty audytu energetycznego zazwyczaj szybko się zwracają, ponieważ audyt zawiera zalecenia dotyczące zwiększenia energooszczędności, które wprowadzone w życie (w postaci termomodernizacji) są źródłem dużych oszczędności finansowych.

Jakie są obowiązki przedsiębiorstw związane z audytem energetycznym?

Ustawa z dnia 20 maja 2016 r.  o efektywności energetycznej  (t.j. Dz. U. 2021 r. poz. 2166) nakłada na przedsiębiorcę w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 162),  z wyjątkiem mikroprzedsiębiorcy, małego lub średniego przedsiębiorcy, obowiązek przeprowadzania co 4 lata audytu energetycznego przedsiębiorstwa lub zlecania jego przeprowadzenia.

Zwolniony z obowiązku jest przedsiębiorca, który posiada:

  1. system zarządzania energią określony w Polskiej Normie dotyczącej systemów zarządzania energią, wymagań i zaleceń użytkowania lub
  2. system zarządzania środowiskowego, o którym mowa w art. 2 pkt 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 z 25 listopada 2009 r. w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS),

Sposób przeprowadzenia audytu energetycznego

Audyt energetyczny ma na celu:

  • przeprowadzenie szczegółowych i potwierdzonych obliczeń dotyczących proponowanych przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej;
  • dostarczenie informacji o potencjalnych oszczędnościach energii.

Należy dokonać szczegółowego przeglądu zużycia energii, odpowiadającego za co najmniej 90% całkowitego zużycia energii, związanego z działalnością świadczoną przez dane przedsiębiorstwo. Przegląd ten obejmuje zużycie energii w budynkach, instalacjach, urządzeniach  oraz w transporcie.

Audyt energetyczny przedsiębiorstwa powinien być przeprowadzany przez podmiot niezależny od audytowanego przedsiębiorcy, posiadający wiedzę oraz doświadczenie zawodowe w przeprowadzaniu tego rodzaju audytu. Stąd w przypadku, gdy audyt ten będzie przeprowadzany przez ekspertów wewnętrznych przedsiębiorstwa, nie mogą oni być bezpośrednio zaangażowani w działalność będącą przedmiotem audytu.

Ustawa nie doprecyzowuje szczegółowych kryteriów, na podstawie których należy przeprowadzić audyt energetyczny przedsiębiorstwa, zatem pozostawia swobodę przedsiębiorcom, którzy mają elastyczność w doborze sposobu przeprowadzenia audytu energetycznego, tj. w oparciu o przepisy ustawy z 20 maja 2016 r., normy EN 16247, konkretnego standardu np. ISO 50001.

Zużycie energii, a audyt energetyczny

W Polsce zużywa się ponad 2 razy więcej energii na jednostkę powierzchni mieszkaniowej niż w krajach Europy Zachodniej o podobnym klimacie. Przeprowadzanie audytów energetycznych ma zmienić tę dysproporcję. Ich celem jest bowiem zmniejszenie zużycia energii i kosztów eksploatacyjnych w budynku, a tym samym poprawa efektywności energetycznej nieruchomości. Osiągniecie tego celu jest możliwe poprzez określenie w audycie sposobów obniżania zużycia energii, ocenę ich kosztów i sformułowanie zaleceń dotyczących wyboru i harmonogramu zmian, które przyniosą firmie największe korzyści.

Jakie są korzyści z przeprowadzenia audytu energetycznego budynku?

Najistotniejsze korzyści z audytu energetycznego to: określenie kosztów termomodernizacji budynków. możliwość ubiegania się o dofinansowanie modernizacji. określenie oszczędności, jakie można zyskać dzięki termomodernizacji.

Główną korzyścią, jaką można wynieść z ekspertyzy uprawnionego podmiotu, jest informacja o sposobach ograniczenia zużycia energii. Takie działanie zazwyczaj generuje dość spore oszczędności. Audyt energetyczny zawiera analizę wykorzystania energii w całym obiekcie, uzupełnia go natomiast spis propozycji, których wprowadzenie pozwoli na poprawę efektywności urządzeń czy obiektów. Mowa tu o oszczędności średnio 20-procentowej, co w skali wciąż rosnących cen energii będzie znaczącym odciążeniem dla budżetu firmy.

Wykonanie audytu energetycznego co cztery lata jest obowiązkiem ustawowym dla dużych przedsiębiorców (250 pracowników lub więcej, obroty wyższe niż 50 mln euro, aktywa wyższe niż 43 mln Euro). Każda próba uniknięcia tej konieczności jest ścigana prawnie. Kara finansowa może wynosić aż do 5% dochodów całego przedsiębiorstwa.

Wykonanie audytu pozwala się również ubiegać o wsparcie finansowe, na przykład w ramach programu Infrastruktura i Środowisko, realizowanego przez Ministerstwo Środowiska. Przeprowadzenie ekspertyzy jest niezbędne, by wziąć udział w programie. Można uzyskać dofinansowanie na stworzenie infrastruktury, która wykorzystuje odnawialne źródła energii oraz na wprowadzenie przewidzianych w raporcie usprawnień.

Jakie są wymogi prawne dotyczące audytu energetycznego budynku?

Ustawa z dnia 20 maja 2016 r.  o efektywności energetycznej  (t.j. Dz. U. 2021 r. poz. 2166) nakłada na przedsiębiorcę w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 162),  z wyjątkiem mikroprzedsiębiorcy, małego lub średniego przedsiębiorcy, obowiązek przeprowadzania co 4 lata audytu energetyczny przedsiębiorstwa lub zlecania jego przeprowadzenia.

Audyt energetyczny ma na celu:

  • przeprowadzenie szczegółowych i potwierdzonych obliczeń dotyczących proponowanych przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej;
  • dostarczenie informacji o potencjalnych oszczędnościach energii.

Należy dokonać szczegółowego przeglądu zużycia energii, odpowiadającego za co najmniej 90% całkowitego zużycia energii, związanego z działalnością świadczoną przez dane przedsiębiorstwo. Przegląd ten obejmuje zużycie energii w budynkach, instalacjach, urządzeniach  oraz w transporcie.

Audyt energetyczny przedsiębiorstwa powinien być przeprowadzany przez podmiot niezależny od audytowanego przedsiębiorcy, posiadający wiedzę oraz doświadczenie zawodowe w przeprowadzaniu tego rodzaju audytu. Stąd w przypadku, gdy audyt ten będzie przeprowadzany przez ekspertów wewnętrznych przedsiębiorstwa, nie mogą oni być bezpośrednio zaangażowani w działalność będącą przedmiotem audytu.

Ustawa regulująca audyt energetyczny

Ustawą regulującą kwestię audytu energetycznego w Polsce jest Ustawa z dnia 20 maja 2016 r.  o efektywności energetycznej  (t.j. Dz. U. 2021 r. poz. 2166) , która nakłada na przedsiębiorcę w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 162),  z wyjątkiem mikroprzedsiębiorcy, małego lub średniego przedsiębiorcy, obowiązek przeprowadzania co 4 lata audytu energetycznego przedsiębiorstwa lub zlecania jego przeprowadzenia.

Jakie są kroki do przeprowadzenia skutecznego audytu energetycznego budynku?

W każdym przypadku sporządzenie audytu obejmuje następujące czynności:

  • sformułowanie zadania (celu),
  • zebranie danych o obiekcie,
  • analiza i ocena stanu istniejącego,
  • poszukiwanie i formułowanie możliwych sposobów poprawy stanu istniejącego (ulepszeń),
  • ocena wariantowych rozwiązań i wybór optymalnego rozwiązania,
  • opracowanie audytu (raportu zawierającego ocenę i zalecenia),
  • przekazanie audytu zleceniodawcy.

Audyt obejmuje wszystkie elementy, instalacje i urządzenia w budynkach związane z zużyciem energii:

  • przegrody zewnętrzne (ściany, dachy, stropodachy),
  • okna,
  • instalacje grzewcze, wentylacyjne i klimatyzacje,
  • instalacje ciepłej wody użytkowej,
  • oświetlenie,
  • dźwigi osobowe i towarowe,
  • stosowanie wszelkich dostępnych źródeł odnawialnych (kolektory słoneczne, panele fotowoltaiczne, instalacje do spalania biomasy i inne dostępnie lokalnie odnawialne źródła energii),
  • zastosowanie układów odzysku ciepła odpadowego,
  • zastosowanie niekonwencjonalnych źródeł energii i chłodu (kogeneracja i poligeneracja).